Webrichtlijnen. Moet dat wéér? Dat weten we nu wel. Toch? Nou, in mijn dagelijkse praktijk spreek ik nog steeds met mensen uit overheidsorganisaties en ook bestuurders die me nog steeds vertwijfeld aankijken en zeggen ‘dat het allemaal niet haalbaar is’ en dat het geen verplichting is. Gelukkig, dat is het wel. En eigenlijk zou het voor iedereen die bij de overheid werkt niet eens een kwestie moeten zijn. Waarom? Het helpt als je weet waarom Webrichtlijnen zo belangrijk zijn.
Een website die voldoet aan de Webrichtlijnen is voor iedereen toegankelijk, ongeacht techniek, software of vaardigheden. In gewoon Nederlands: het maakt niet uit waarmee je een website bezoekt, via je oude mobieltje of nieuwe computer, je hebt simpelweg toegang tot de inhoud. Ooit met een tablet buiten gezeten in de zon? Ja, dan zie je geen steek. Dan hoor je bij de groep mensen die in die situatie een visuele functiebeperking heeft. Kon je dat leuke kattenfilmpje niet bekijken op je iPhone? Dan heb je een technische functiebeperking. Zit je op een werkplek zonder geluidskaart of wil je je collega’s niet storen? Probeer dan maar eens de raadsvergaderingen terug te zien en te begrijpen waar het over ging.
Webrichtlijnen regelen de toegankelijkheid voor iedereen op het web
Kortom, Webrichtlijnen gaan niet louter over blind, doof en ziek, maar over iedereen die vroeg of laat online barrières tegenkomt. Webrichtlijnen zijn er voor álle mensen. En vooral ook voor alle mensen die zoekmachines gebruiken, want onze favoriete zoekmachine is zoals iedereen wel weet stokdoof en stekeblind. (Onthoud dit punt goed, ik kom er later nog op terug!)
Bouwkwaliteit en klantvriendelijkheid
Webrichtlijnen regelen behalve toegankelijkheid dus ook klantvriendelijkheid en bouwkwaliteit. Bouwkwaliteit betekent het volgen van webstandaarden, geaccepteerde en algemeen gebruikte technieken waarmee iedereen dus je site kan bezoeken. En natuurlijk, dat zijn ook de mensen die blind of doof zijn en gebruik maken van bijvoorbeeld screenreaders. (Het goede nieuws is dus dat als je website gebouwd is volgens de Webrichtlijnen, je ook geen software op je site hoeft te installeren.)
Goed. Webrichtlijnen maken zaken toegankelijk, nu en straks. Met bouwkwaliteit zorg je er namelijk ook voor dat generaties na ons informatie kunnen zoeken, vinden en gebruiken. Wel zo prettig en verstandig als je een bestuurslaag bent en je gewoon te maken hebt met democratische grondbeginselen, zoals transparantie, verantwoording van bestedingen en het inzichtelijk maken hoe beslissingen tot stand komen.
En dat is nu het punt waar ik even op wil inzoomen.
Ik kom bij veel gemeenten die bezig zijn met allerlei nieuwe systemen. Videoverslaglegging, papierloos vergaderen. Leuke en handige systemen, weg met de notulisten en stapels papier. Allemaal heel handig, en kostenbesparend.
Voor wie?
Ik was laatst op een congres en daar sprak ik een bezorgde juriste aan de Universiteit van Groningen. Wat veel gemeenten aan het doen zijn, is hun cruciale informatie voor iedereen die na hen komt ontoegankelijk maken. Want stel je nu eens voor, wat als ik na een jaar of wat – ik kom uit Groningen – de beslissingen rond de regiotram wil opzoeken? Wat als ik me door videobestanden van vele uren moet worstelen?
Is de iPad met onze papierloos geheugen de VHS-recorder van nu? Zijn al onze videoverslagen van talloze raadsvergaderingen een grote bult ontoegankelijke videoverslagen die niet te doorzoeken zijn? Denk nog even aan onze stokdove en stekeblinde zoekvriend Google. Gaat dat lukken?
Om eerlijk te zijn weet ik het antwoord niet. En ik vraag me af of dat antwoord bij jou in het gemeentehuis wél bekend is. Ik heb op heel veel webprojecten gewerkt, en het lijkt of we alles wat te maken heeft met archivering – het garanderen dat generaties na ons ook toegang tot onze informatie hebben – hebben geblokt. Archiefwet is oud en lastig. Maar hoe moeilijk kan het nu zijn dat je ervoor zorgt dat je met de techniek van nu de inhoud ook straks toegankelijk houdt?
Kijk. En daarom zijn die Webrichtlijnen nu belangrijk. De nieuwe versie van Webrichtlijnen bevat geheel WCAG 2.0 met een Nederlandse aanvulling. We hebben het over principes als ‘robuust’ en ‘universeel’. Heel goede begrippen die precies duidelijk maken waarom Webrichtlijnen zo belangrijk zijn. Het gaat over toegankelijkheid onafhankelijk van techniek. Van informatie die in het democratisch hart zit. Zodat iedereen die dat wil terug kan kijken naar wat er is besloten en waarom.
Daarom, in een zin het belang. Van de Webrichtlijnen, voor jou en die misschien wat aarzelende bestuurder.
Webrichtlijnen regelen de toegankelijkheid van onze informatie voor alle mensen voor wie wij werken. Dat is prettig, dat is democratisch. Dat moet. En dat doen we nu en tot in de eeuwigheid. En nog even, dan zeg ik geheel in lijn met de tijd van het jaar: amen.
Deze blog verscheen in maart 2013 op het blog van WhatsNUPdoc.